حالا که خانه‌های هلال فراگیر شده تلاش مجموعه جمعیت هلال احمر بر این بوده تا با آموزش تخصصی فعالیت این خانه‌ها را به پیش ببرد. در سال 1401 در سه استان کشور کارگاه تخصصی تیم های امدادونجات در خانه‌های هلال با رویکرد اجتماع محور برگزار شده، یکی از این استان‌ها استان گلستان است که این دوره با حضور دبیرکل جمعیت هلال احمر و با شرکت روسای شعب، روسای اداره عملیات، مسئولین خانه هلال، معاونین آموزش و پژوهش استان‌های خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، سمنان، تهران و گلستان برگزار شد.

گرگان مرکز استان گلستان و یکی از معروف ترین مناطق گردشگری آن ناهار خوران است. از شهر گرگان که دور می‌شویم به جاده سبز و جنگلی ناهار خوران می رسیم وارد محل برگزاری دوره می‌شویم، هتل شهاب در دل جنگل های ناهارخوران در فضایی سبز و دلچسب به مدت سه روز پذیرای مهمانان است. در حین برگزاری دوره به سراغ مدرسان و شرکت کنندگان دروه رفتیم و با تعدادی از آنها گفتگو کردیم.

دکتر حسین شریف آرا یکی از مدرسین دوره درباره خانه‌های هلال می‌گوید: از میان رویکردها و سنت‎های متعدد بررسی و تحلیل موضوعیت و کارکرد حوزه‎های مختلف فعالیت‎ در یک مجموعه، بررسی و تحلیل موضوع و کارکرد خانه‎‎هلال از منظر نظر و عمل بطور عام و از جنبه ویژگیهای زبانی و کنشی بطور خاص و از زاویه "مفهوم تا واژه" بطور اخص می‎تواند رویکرد و روشی سازنده در واکاوی جنبه‎های مختلف این مهم را در بر داشته باشد. در همین راستا و با منظور تامین و تسهیل‎ درکی هر چه بیشتر، عیمق‎تر و بهتر از اهمیت و ضرورت خانه‎های‎هلال، بررسی و تحلیل مفهومی و واژگانی عبارت‎ها و اصطلاحات پرکاربرد و کلیدی این حوزه تخصصی مورد بررسی قرار گرفت.

در جریان این بررسی و تحلیل بر موضوع و کارکرد خانه‎های‎هلال که در دوره‎ای آموزشی تحت همین عنوان برگزار شد، کنشگران این عرصه فعالیت از استانهای گلستان، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، سمنان و تهران فرصت یافتند تا در یک هم‎اندیشی، با در نظرداشت تجربه‎های ارزنده‎شان در خانه‎های‎هلال، تاملی نو بر زوایای این حوزه فعالیتی داشته باشند.

عبارت‎ها و اصطلاحات پرکاربرد و کلیدی این حوزه تخصصی که مورد بررسی قرار گرفتند عبارت بودند از: خانه‎هلال، داوطلب محوری، مشارکت/حضور همگانی، سرمایه اجتماعی، جامعه محوری، جامعه تاب‎آور، حمایت بشردوستانه، تجهیز، پیگیری و راه‎اندازی، قانونی و متناسب که در این دوره آموزشی تا آن حد که وقت اجازه داد، همچنین ریسک و آسیب‎پذیری‎های خانه‎های‎هلال مورد بررسی قرار گرفت.   

محراب شریفی سده یکی دیگر از مدرسین دوره است و در خصوص ضرورت خانه‌های هلال در جمعیت به خبرنگاران باشگاه خبرنگاران داوطلب گفت: خانه‌های هلال در جمعیت هلال احمر برای سوق دادن مدیریت بحران به مدیریت بحران محلی شکل گرفت. بحران محله محور یا جامعه محور از حدود سال 1940 مورد توجه قرار گرفته و از نگاه‌های نوین مدیریت بحران و تمرکز آن بر جامعه است. سازمان‌های دخیل مخاطرات را شناسایی و پس از آن آسیب پذیری‌ها را شناسایی می‌کنند و با شناسایی ظرفیت ها سیاستهای کاهش خطر را در جوامع براساس اولویت بندی مخاطرات شکل می‌گیرد. در نتیجه ی آن کار در جامعه درونی شده و سبب افزایش خرد جمعی در مخاطرات می‌شود نقش ارزنده در کاهش خسارات جانی و مالی دارد.

این رویکرد در دنیا گسترس زیادی پیدا کرده و با مشارکت جامعه محلی انجام می‌شود که سبب کاهش خطرات جامعه شده و سود آن به جامعه می رسد و اگر جامعه درک مناسبی از خطر داشته باشد، مشکلات و آسیب پذیری‌های جامعه کاهش پیدا می‌کند.

نواب شمس پور مدیرکل آموزش عمومی، پایه و همگانی درباره برنامه‌های آموزشی خانه‌های هلال گفت: آموزش هایی که در حوزه خانه‌های هلال انجام می‌شود بیشتر با رویکرد اجتماع محور است. در بین این آموزش ها سعی می‌شود مردم نسبت به مخاطرات محلات و خطرهایی که در منطقه است آشنا شوند.

آگاه سازی مردم نسبت به مخاطرات و کارهای پیشگیری و کاهش مخاطران در نظر گرفته شود، همچنین رویکرد بعدی مدنظر ارائه پاسخ مناسب مردم به امداد و سوانح تا با آنها آشنا شوند که در هنگام حوادث قبل از رسیدن نیروهای امدادی توانایی انجام دادن مسائل اولیه داشته باشند.

دوره‌های آموزش همگانی هشت ساعته، آمادگی در برابر مخاطرات و کمک های اولیه در خانه‌های هلال برگزار می‌شود و هرساله در راستای بازآموزی مطالب در مناسبت های مختلف تمرین‌های سراسری مانند مانور پناهگیری و خروج ایمن و احیای قلبی_ریوی اجرا می‌شود.

با خانه‌های هلال می‌توان در دل جامعه نفوذ کرد و از ظرفیت و قابلیت های فیزیکی، انسانی و تجهیزاتی محلات روستایی و شهری استفاده کرد. وظیفه آموزش ظرفیت انسانی به عهده هلال احمر است تا قابلیت ها شناسایی و در مواقع اضطرار یاری رسان شوند.

احمد احمدی معاون امور داوطلبان در استان تهران بیان کرد: هر چه به صورت تخصصی روی عملکرد خانه‌های هلال تمرکز داشته باشیم قطعا خروجی و بازدهی بهتری خواهد داشت باتوجه به اینکه خانه‌های هلال باید در مواقع حوادث و بحران‌ها بتوانند جامعه اطراف خودشان رو آماده کنند و پاسخگو باشند و سعی ما بر این باشد سازمان دهی و برنامه ریزی دقیق تر و صحیح برای آمادگی خانه‌های هلال شود و این دوره پس از شرایط کرونا و سختی‌های مربوط به آن، فرصت خوبی بود برای گرد هم آمدن مجموعه ای که باید خانه‌های هلال را به پیش ببرند.

 برای راه اندازی آن حتی اجرای برنامه‌های هلال و برای تخصصی شدن نیاز به حمایت و پشتیانی دارد و باید ساختاری در جمعیت همراه با پشتیانی مالی و پشتیانی نیروی انسانی تعریف شود که بتواند خانه‌های هلال را قوی تر کند و نمی‌توان بدون ساختار و برنامه و پشتیبانی مالی خانه‌های هلال را پیش برد.

مریم خادمی مسئول خانه هلال استان خراسان جنوبی خانه‌های را فرصتی برا توانمندسازی جوامع محلی در رویارویی با حوادث می داند گفت: خانه هلال مرکز داوطلب محور با ساختار و امکانات داوطلبانه در محلات شهری و مناطق روستایی با اولویت در مناطق حادثه خیز تاسیس می‌شود.

در زمان حوادث فرصت کم است و لحظه‌ها می‌توانند تعیین کننده سرنوشت انسان باشند، در بعضی مواقع حتی یک اقدام ساده می‌توان جان یک انسان را نجات داد  و یا از بروز عواقب ناشی از حادثه پیشگیری کرد بنابراین فعالیت خانه‌های هلال و تقویت آن منجر به توانمندسازی افراد و ارتفای سطح اگاهی‌هاط عمومی جامعه و افزایش ذمادگی جوامع محلی در برابر سوانح و بلایای طبیعی می‌شود. با توجه به این موضوع آموزش به عموم مردم ضروری است‌و باید به تمام مردم اموزش داده شود تا در زمینه مقابله با بحران و حوادث به سطح مناسبی برسیم.

ملیحه وطن رئیس شعبه شهرستان داورزن در استان خراسان رضوی در خصوص نقش زنان در پیشبرد اهداف خانه‌های هلال گفت: زنان بنیان گذار روحی روانی خانواده و دارای تحمل بالا هستند و اگر بتوانیم در زمینه خانه هلال سطح آموزش را ارتقا دهیم می‌توانند در افزایش تاب آوری جامعه نقش مهمی داشته باشند.

اصغر نودهی رئیس شعبه شهرستان گنبدکاووس در استان گلستان گفت: خانه‌های هلال به تمامی ارگان‌های امدادی در حوادث بیشترین کمک را خواهند رساند به دلیل اینکه تا نیروهای امدادی به روستاها برسند زمان بر خواهد بود این امر باعث می‌شود افراد آموزش دیده روستا و محلات تا قبل از رسیدن نیروهای امدادی به مردم خودشان خدمات ارائه بدهند. در این دوره‌ها دانسته‌های دست اندرکاران خانه‌های هلال ارتقا پیدا کرده و بروزرسانی می‌شود. امیدواریم با اجرای برنامه‌های کاربردی خانه‌های هلال به هدف اصلی خود برسد.

محمد سلیمانی که از حوزه معاونت آموزش، پژوهش و فناوری جمعیت برای نظارت دوره حضور پیدا کرده افزود: هماهنگی در کار و فعالیت خانه‌های هلال در این دوره که با حضور مسئولین خانه‌های هلال برگزار شده که با روند کار و سیاست های جمعیت و برنامه‌های خانه هلال آشنا شوند و بتوانند در آن راستا آموزش ها وهم تیم ها را ساماندهی کنند طبیعتا هرجایی که ما به توده مردم اعتماد کنیم و کار را  به مردم بسپاریم بازخورد بهتری داریم و می‌توانیم  آسیب پذیری منطقه را کاهش دهیم‌.

این دوره به سفارش حوزه دبیرکل جمعیت هلال احمر و در استان گلستان به خوبی برگزار شده امیدواریم با گسترش این آموزش ها به اهداف مورد نظر جمعیت هلال احمر از راه اندازی خانه‌های هلال نزدیکتر شویم.

گزارش: محمد ایمنی _ زهرا سقلی _ ملیحه زنگانه/ عکس: علی رهدار/ اعضای باشگاه خبرنگاران جمعیت هلال احمر گلستان